Kovid-19 salgını ile birlikte tüm dünya büyük bir ekonomik kriz yaşıyor. Araç fiyatları da bu krizden doğrudan etkilendi ve araç fiyatlarında inanılmaz artışlar yaşandı. Kovid-19 salgını henüz bitmemişken, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle ekonomik kriz içinden çıkılamaz bir hal aldı. Araç satın almak isteyenler bugünlerde hep aynı soruyu soruyor: Fiyatlar ne zaman düşecek? Uzmanlara göre dünyadaki son yıllarda yaşanan sorunlar hafiflediğinde araç fiyatları da düşüşe geçecek. Uzmanlar araç fiyatlarının en erken 2024 yılında dengeleneceğini söylüyor. Ancak belki bu süre, dünyada yaşanan olumlu gelişmelerle kısalabilir.
Doların yükselmesiyle ülkemizdeki her şeyin fiyatı arttı. Araç fiyatları da son zamanların en yüksek artışını yaşıyor. Ancak bu artış, sadece doların yükselmesine bağlı olarak yaşanan bir sorun değil. Üstelik sadece ülkemizde değil, tüm dünyada araçların fiyatları inanılmaz derecede arttı. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde 2. el araçların fiyatı, pandemiden sonra yaklaşık yüzde 40 oranında artış gösterdi. Kovid-19 salgını nedeniyle araç üretimi yapan bazı fabrikalar kapandı. Bazı üretim tesisleri ise normalden daha yavaş çalışmaya başladı ve bu da daha az araç üretilmesine neden oldu. Aynı zamanda pandemi nedeniyle araçlarda kullanılan bilgisayar çip üretimi yavaşladı. Bu ise yeni araç satın alımında bekleme sürelerinin uzamasına yol açtı. Tüm bu sorunlar yeni araç fiyatlarının hızla yükselmesine neden oldu.
Uzmanlar sıfır ve 2. el araçların fiyatlarının ne zaman düşmeye başlayacağı hakkında birçok olası senaryo ortaya koyuyorlar. Uzmanlara göre önümüzdeki 12 ila 18 ay içinde araç fiyatları belli bir düşüş yaşayacak. Bu düşüş, pandeminin hafiflemesi ve karantinaların azalması ile yaşanacak. Araç fiyatlarının düşmesi, arz ve talep dengesinin değişmesiyle ortaya çıkabilir. Arz düşer, talep yüksek olursa 2023’ün sonuna kadar fiyatların aynı kalacağı düşünülüyor. Ancak arz artarsa araç fiyatlarında beklenenden daha kısa süre içinde bir düşüş yaşanabilir..
Araç satın almak isteyenlerin çoğu fiyatların düşeceği zamanı bekliyor. Araç almak için bu zamanlar asla doğru zamanlar değil. Araç fiyatları ve kredi faizleri çok yüksek. Ancak yine de geleceğin neler getireceğini kimse bilemiyor. Bu yüzden çoğu uzman, bir araç satın almayı düşünenler için en uygun zamanın şu an olduğunu söylüyor. Araç satın almak isiyorsanız hemen satın almalısınız. Çünkü fiyatlar artmaya devam edebilir ve ileriki zamanlarda istediğiniz bir aracı bugünkü fiyatlardan alamayabilirsiniz. Araç fiyatlarında bir düşüş bekleniyor olsa da sıfır ve 2. el araçların fiyatlarında yakın zamanda belirgin bir düşüş beklenmiyor. Uzmanlar, uzun bir süre daha araçların fiyatlarının değişmeyeceği konusunda hemfikirler. Bu yüzden uzmanlara göre, satın almak istediğiniz aracı ne kadar erken alırsanız, o kadar iyi.
Sıfır ve 2. el araçlara yönelik tüketici talepleri azaldıkça araçların fiyatlarının düşeceği söyleniyor. 2022 yılında Haziran ayına doğru hem sıfır hem de 2. el araçlarda bir düşüş yaşanması bekleniyor. Ancak bu düşüş, araç fiyatlarının normale döneceği anlamına gelmiyor. Araç fiyatlarında beklenen düşüşler, 2019 yılının seviyelerine geri dönmeyebilir. Sıfır araçlarda yüksek bir fiyat düşüşü beklenmezken, 2. el araçlarda durum biraz daha umut verici. 2021 yılında 2. el araç fiyatları dünya genelinde en az yüzde 40 oranında artış gösterdi. 2. el araç fiyatlarının pandemi öncesindeki seviyelere düşme olasılığı çok daha yüksek. Yine de uzmanlara göre bu düşüş bir gecede olmayacak, uzun bir zamana yayılarak aşamalı olarak gerçekleşecek.
Araç piyasasında kovid-19 salgını ile beraber araç çipleri temin etmekte yaşanan sorunlar hâlâ devam ediyor. Çip sorunu, sıfır araç fiyatlarının düşmesini engelleyen en önemli sorunlardan biri haline geldi. Kovid-19 salgınının ilk zamanlarında araç üreticileri, insanların yeni araç almayacaklarını düşünerek üretimi yavaşlattılar. Daha sonra araç alımında beklenmeyen bir artış yaşandı. Araç üreticileri bu talebe ayak uyduramayınca talepler karşılanamadı ve araç satışlarında çip sorunu ortaya çıktı. Amerika Birleşik Devletleri’nde kovid-19 salgını ile mücadelede halka yapılan maddi yardımlar, Amerikan vatandaşları tarafından yeni araç almak için kullanıldı. Amerikalıların araçlara yatırım yapması çip sıkıntısını büyük ölçüde artırdı.
Çipler, silikondan üretilen küçük transistörlerdir. Bilgisayarlarda, cep telefonlarında, elektrikli cihazların üretiminde kullanılan bu çipler, günümüzde araçlarda da kullanılıyor. Günümüzde mikroçipler bütün araçlarda, cam sistemlerinden navigasyon sistemlerine kadar bir aracın tüm sistemlerinin kontrolünde kullanılıyor. Küresel alanda çip üretimi yetersiz olduğu için şu anda araç üreticilerinin park yerlerinde yüzbinlerce araç çip bekliyor.
Malezya, bu çiplerin üretiminde ve dağıtımında rol alan en önemli ülkelerden biri. Ancak Malezya, covid-19’un delta varyantıyla büyük bir darbe aldı. Malezya’da insanların büyük bir bölümü karantinada; iş yerleri ve üretim tesislerinin ise çoğu kapanmış durumda. Malezya’da insanların aşılanmasına kadar hayat normale dönmeyecek. Bu yüzden çip üretimi sorunu, bir süre daha dünya genelinde yaşanmaya devam edecek.
Çip sorunu, otomobil üreticilerinin daha az araç üretmelerine neden oluyor. Toyoto gibi büyük firmalar bile fabrikalarını kapatıyor. 9 ay önce verilen çip siparişleri, üreticilere yeni teslim ediliyor. Bu da demek oluyor ki, sıfır bir araç satın almaya karar verdiğinizde aracınızı teslim almak için neredeyse 1 yıl beklemeniz gerekiyor.
Çip Sorunu Ne Zaman Çözülecek?
Çip sorunu, birçok farklı sektörü etkisi altına aldı. Televizyon, bilgisayar, cep telefonu, oyun konsolları ve otomobil üretimi çip sıkıntısı ile yavaşladı. Kovid-19 salgını nedeniyle ortaya çıkan, bu yıl 2. yılına giren küresel çip sıkıntısı, elektronik endüstrisinden araç üretimine kadar birçok sektörü derinden sarstı. Birçok sektörde çip sıkıntısı nedeniyle fiyatlar yükseldi. Çip üreten şirketler, ham madde bulmakta zorluk çekiyor, bu durum çip sıkıntısının daha da büyümesine neden oluyor. Küresel çip sıkıntısının bir diğer nedeni ise elektronik ürünlere gösterilen talebin artması oldu. Kovid-19 pandemisi ile uzaktan çalışmak zorunda olan çalışanlar ve evden eğitim görmek zorunda kalan öğrenciler diz üstü bilgisayara, tabletlere ve elektronik ürünlere yöneldi. Bu ürünlerdeki büyük artış, çip sıkıntısını doğuran en büyük sebeplerden biri oldu. Çip sorununun 2021 yılının sonlarında çözüleceği bekleniyordu. Ancak kovid-19 salgını ve çip üreten ülkelerde yaşanan karantinalar nedeniyle sorun çözülmedi. Şimdi uzmanlar çip sorununun 2023 yılına kadar süreceğini söylüyorlar. Çip üreticileri sorunun daha kısa zamanda çözüleceğini iddia etseler de Intel gibi büyük firmalara göre, 2023’den önce çip sorununun düzelmesi pek mümkün görünmüyor.
2. El Araç Fiyatları Düşer mi?
Otomotiv sektöründe yaşanan üretim krizi nedeniyle 2. el araç fiyatları oldukça yükseldi. Araç üretimindeki çip sorunu hafiflediğinde 2. el araç fiyatlarının düşeceği bekleniyor. Ancak bu düşüş, uzmanlara göre büyük bir düşüş olmayacak. Yatırım uzmanları 2022 yılının 2. yarısında 2. el araç fiyatlarının düşmeye başlayacağını söylüyor. Uzmanların çoğu, 2. el araç fiyatlarının belli bir seviyede düşeceğini öngörüyor. Ancak 2. el araç fiyatları pandemi öncesindeki seviyelere geri dönmeyecek.
